فروع دین
فروع دين
فروع دين اسلام بسيار است و ما به ذكر دهتاى آن مىپردازيم:
1 ـ نماز.
2 ـ روزه.
3 ـ خمس.
4 ـ زكات.
5 ـ حج.
6 ـ جهاد.
7 ـ امر به معروف.
8 ـ نهى از منكر.
9 ـ تولى.
10 ـ تبرى.
بايد دانست كه احكام و دستورات ديگرى مانند خريد و فروش، ازدواج، قصاص، ديات، قضاوت و... از فروع دين است.
اول: نماز
نماز بر دو قسم است: واجب و مستحب:
وضو:
پيش از نماز بايد وضو گرفت، ترتيب وضو و آداب آن بدين قرار است:
1 ـ آب پاك و مباحى را تهيه كنيد (ولى بايد قبلا اعضاء وضو پاك باشد).
2 ـ دو دست را سه بار تا مچها بشوئيد.
3 ـ مضمضه و استنشاق كنيد به اين معنى كه: سه بار آب در دهان گردانده و سه بار آب به بينى مىكشيد.
4 ـ سپس نيت نموده كه: (وضو مىگيرم قربة الىالله).
5 ـ آنگاه درازاى صورت را كه از رستنگاه موى تا چانه است شستشو دهيد و از پهناى صورت به اندازهاى كه بين انگشت وسط و شست قرار مىگيرد بشوئيد.
6 ـ پس از آن دست راست را از بالاى آرنج تا سر انگشتان مىشوئيد.
7 ـ سپس دست چپ را نيز از آرنج تا سرانگشتان مىشوئيد.
8 ـ آنگاه با دست راست جلو سر را از بالا به طرف پيشانى مسح كنيد و مواظب باشيد كه رطوبت مسح سر به آب صورت نرسد.
9 ـ بعد از آن با دست راست روى پاى راست را از سرانگشتان تا بند پا مسح مىكنيد.
10 ـ و در آخر با دست چپ روى پاى چپ را از سر انگشتان تا بند پامسح مىنمائيد.
نماز واجب:
نمازهاى واجب بر چند قسم است كه مهمترين آنها نمازهاى شبانه روزى است.
در شبانه روز واجب است پنج مرتبه نماز بخوانيم:
1 ـ نماز صبح، و آن دو ركعت است كه وقتش از طلوع فجر تا طلوع آفتاب مىباشد.
2 ـ نماز ظهر، و آن چهار ركعت است.
3 ـ نماز عصر، و آن چهار ركعت است.
(وقت اين دو نماز از اول ظهر تا غروب آفتاب است).
4 ـ نماز مغرب، و آن سه ركعت است.
5 ـ نماز عشاء، و آن چهار ركعت است.
وقت اين دو نماز از اول مغرب تا نيمه شب شرعى است.
اين طريق نماز خواندن براى كسى است كه مسافر نيست ولى شخص مسافر بايستى نمازهاى چهار ركعتى خود: (ظهر، عصر، عشاء) را مانند نماز صبح دو ركعتى بخواند.
اذان:
هنگام خواندن نماز به طرف قبله ايستاده بدين ترتيب اذان مىگوئيد:
الله اكبر 4 مرتبه، ترجمه: خدا بزرگتر از آن است كه توصيف شود.
اشهد ان لا اله الا الله 2 مرتبه، ترجمه: گواهى مىدهم كه: خدائى به جز خداى يكتا نيست.
اشهد ان محمد رسول الله 2 مرتبه، ترجمه: گواهى مىدهم كه محمد فرستاده خدا است.
اشهد ان عليا ولى الله 2 مرتبه، ترجمه: گواهى مىدهم كه على ولى خدا است.
حى على الصلاة 2 مرتبه، ترجمه: بشتاب براى نماز.
حى علىالفلاح 2 مرتبه، ترجمه: بشتاب براى رستگارى.
حى على خير العمل 2 مرتبه، ترجمه: بشتاب براى بهترين كارها كه نماز است.
الله اكبر 2 مرتبه، ترجمه:....
لا اله الاالله 2 مرتبه، ترجمه: خدائى جز خداى يكتا قابل پرستش نيست.
اقامه:
پس از اذان بدين ترتيب اقامه مىخوانيد
الله اكبر 2 مرتبه
اشهد ان لا اله الا الله 2 مرتبه
اشهد ان محمد رسول الله 2 مرتبه
اشهد ان على ولى الله 2 مرتبه
حى على الصلاة 2 مرتبه
حى على الفلاح 2 مرتبه
حى على خيرالعمل 2 مرتبه
قد قامت الصلاة 2 مرتبه
نماز برپا گرديد.
الله اكبر 2 مرتبه
لا اله الا الله 1 مرتبه
نماز صبح:
اينك نماز صبح را شروع مىكنيم:
1 ـ نيت مىكنيد: (دو ركعت نماز صبح بجا مىآورم قربة الىالله).
2 ـ مىگوئيد: (الله اكبر).
3 ـ به قرائت حمد و سوره مىپردازيد:
(بسمالله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، الرحمن الرحيم، مالك يومالدين، اياك نعبد و اياك نستعين، اهدنا الصراط المستقيم، صراط الذين انعمت عليهم غيرالمغضوب عليهم ولاالضالين)، (بسمالله الرحمن الرحيم، قل هوالله احد، الله الصمد، لم يلد ولم يولد ولم يكن له كفوا احد).
4 ـ سپس (الله اكبر) گفته بركوع برويد و قدرى خم شويد كه كف دستها به سر زانوها برسد و در اين حالت سه مرتبه (سبحان الله) و يا يك مرتبه (سبحان ربى العظيم و بحمده) مىگوئيد.
5 ـ آنگاه سر برداشته مىايستيد و مىگوئيد (سمع الله لمن حمده، الله اكبر).
6 ـ پس از آن به سجده مىرويد، بطورى كه پيشانى بر روى خاك پاك يا مانند آن كه سنگ و چوب و... است قرار گيرد، در حالى كه كف دستها و سر زانوها و انگشت بزرگ پاها به زمين برسد و در اين هنگام سه مرتبه (سبحان الله) يا يك مرتبه (سبحان ربىالاعلى و بحمده) بگوئيد.
7 ـ آنگاه سر برداشته بنشينيد و بگوئيد الله اكبر، الله اكبر.
8 ـ بار ديگر به سجده برويد و همان ذكر را تكرار كنيد و پس از سر برداشتن از سجده دوم مىنشينيد و فورا بر مىخيزيد و مىگوئيد (بحول الله و قوّته أقوم وأقعد) و ركعت دوم را نيز به همين ترتيب به جا مىآوريد.
9 ـ در ركعت دوم پس از اتمام حمد و سوره قنوت مىخوانيد، به اين ترتيب كه دو كف دست را برابر صورت قرار داده مىگوئيد:
(ربنا آتنا فى الدنيا حسنة و فى الآخرة حسنة و قنا عذاب النار)(1).
10 ـ سپس مانند ركعت اول ركوع و سجدهها را بجا آوريد و پس از سر برداشتن از سجده دوم نشسته و بدين طريق تشهد خوانده سلام بدهيد:
(الحمد لله. اشهد ان لا اله الاالله وحده لا شريك له، وأشهد أن محمداً عبده و رسوله، اللهم صل على محمد و آل محمد، السلام عليك أيها النبى و رحمة الله و بركاته، السلام علينا و على عبادالله الصالحين، السلام عليكم و رحمة الله و بركاته).
11 ـ پس از سلام نماز، مستحب است كه بعنوان تعقيب نماز سه بار الله اكبر بگوئيد، و آنگاه تسبيحات حضرت زهرا(ع) را به قرار ذيل بجا مىآوريد:
1 ـ (الله اكبر) سى و چهار مرتبه
2 ـ (الحمد لله) سى و سه مرتبه
3 ـ (سبحان الله) سى و سه مرتبه
نماز ظهر:
نماز ظهر مانند نماز صبح است، جز اينكه:
1 ـ در نيت آن مىگوئيد: (چهار ركعت نماز ظهر بجا مىآورم قربة الى الله تعالى) و دو ركعت اول را مانند نماز صبح بجا مىآوريد.
2 ـ وقتى كه در تشهد به ( السلام عليك...) مىرسيد آن را نگفته براى ركعت سوم بر مىخيزيد.
3 ـ در ركعت سوم بجاى حمد و سوره سه مرتبه مىگوئيد.
(سبحان الله والحمد لله ولا اله الا الله والله اكبر) و اين ذكر را (تسبيحات اربعه) مىنامند، يعنى ذكرهاى چهارگانه.
4 ـ پس از آن ركوع و سجود را بجاآورده برخيزيد و ركعت چهارم را مانند ركعت سوم بخوانيد و پس از آن مانند نماز صبح تشهد و سلام را بجا آوريد.
نماز عصر:
نماز عصر عينا مانند نماز ظهر است، جز اينكه در نيت آن مىگوئيد: (چهار ركعت نماز عصر بجا مىآورم قربة الى الله تعالى).
نماز مغرب:
نماز مغرب مانند نماز ظهر است، بجز اينكه
1 ـ در اول آن نيت مىكنيد: (سه ركعت نماز مغرب بجا مىآورم قربة الى الله).
2 ـ و در ركعت سوم كه سر از سجده دوم بر مىداريد، مىنشينيد و سلام مىدهيد.
نماز عشاء:
نماز عشاء مانند نماز ظهر است، جز اينكه در نيت آن بايد گفت: (چهار ركعت نماز عشاء بجا مىآورم قربة الى الله) ناگفته نماند كه حمد و سوره نمازهاى صبح و مغرب و عشاء را مردان بايد طورى بخوانند كه اگر كسى در نزديكى آنان باشد بشنود، (جهر).
نماز آيات:
آنچه تا كنون گفتيم نمازهاى شبانه روزى بود، نمازهاى واجب ديگرى هم هست كه يكى از آنها نماز آيات مىباشد(2) و آن در هنگام گرفتن خورشيد و ماه و همچنين وقوع زلزله و رعد و برق و بادهاى سياه و سرخ كه ترسناك باشند، بايد خوانده شود و ترتيب آن بدين قرار است:
رو به قبله ايستاده، نيت كنيد كه: (نماز آيات بجا مىآورم قربة الى الله).
1 ـ حمد و سوره خوانده، به ركوع مىرويد.
2 ـ سر از ركوع برداشته، حمد و سوره مىخوانيد و به ركوع مىرويد.
3 ـ سر از ركوع برداشته، حمد و سوره مىخوانيد و به ركوع مىرويد.
4 ـ سر از ركوع برداشته، حمد و سوره مىخوانيد و به ركوع مىرويد.
5 ـ سر از ركوع برداشته، حمد و سوره مىخوانيد و به ركوع مىرويد، پس از ركوع دو سجده بجا مىآوريد و ركعت دوم را مانند ركعت اول مىخوانيد و پس از آنكه در ركعت دوم براى بار پنجم خواستيد بركوع برويد قبلا قنوت را (بشرحى كه گذشته) مىخوانيد و پس از آن بركوع و سجده رفته تشهد مىخوانيد و سلام مىدهيد.
بنا بر اين نماز آيات دو ركعت است ولى داراى ده ركوع است.
(نماز آيات را بطريقه آسانترى هم مىتوان خواند و آن اينكه: پس از خواندن حمد، سوره قل هوالله احديا سوره ديگرى را به پنج قسمت تقسيم نموده و پس از خواندن هر قسمت آن يكبار بركوع رود، مثلا در سوره قل هوالله احد: بسمالله الرحمن الرحيم بگويد و به ركوع رود بعد بايستد و بگويد: (قل هوالله احد) دو باره بركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد: (الله الصمد) باز به ركوع رود و بايستد و بگويد: (لم يلد و لم يولد) و باز به ركوع برود، آنگاه سر برداشته و بگويد: (ولم يكن له كفوا احد) سپس بركوع پنجم رود و پس از سر برداشتن از ركوع پنجم دو سجده نموده بر مىخيزد و ركعت دوم را هم مانند ركعت اول مىخواند و پس از سجده دوم تشهد خوانده سلام مىدهد - مترجم).
نماز مستحب:
نمازهاى مستحبى، زياد است و مهمترين آنها نافلههاى شبانه روزى است بدين طريق:
1 ـ نافله صبح دو ركعت و وقت خواندن آن پيش از نماز صبح است.
2 ـ نافله ظهر، هشت ركعت است و بايد دو ركعت دو ركعت خوانده شود و وقت آن قبل از ظهر است.
3 ـ نافله عصر، هشت ركعت است كه بايد قبل از عصر و دو ركعت دو ركعت خواند.
4 ـ نافله مغرب چهار ركعت است كه بعد از مغرب دو ركعت دو ركعت بايد خواند.
5 ـ نافله عشاء دو ركعت است كه بعد از نماز عشاء نشسته خوانده مىشود.
6 ـ نافله شب، يازده ركعت است، كه دو ركعت دو ركعت بايد خواند. و ركعت يازدهمى را تنها بجا آورد و وقت آن از نيمه شب تا اذان صبح است تمام اين نافلهها را بايستى مانند نماز صبح بجا آورد بجز اينكه در نيت باهم فرق دارند.
دوم: روزه
بر هر فرد مكلف واجب است كه: در ماه مبارك رمضان اگر مريض يا مسافر يا حائض يا معذور بعذر ديگرى نباشد روزه بگيرد، روز عبارت است از اينكه انسان پيش از اذان صبح نيت كند كه: فردا روزه مىگيرم قربة الى الله، و از اول شفق تا مغرب شرعى از مفطراتى كه روزه را باطل مىكند دورى نمايد: و مفطرات نه چيز است:
1 ـ خوردن و آشاميدن.
2 ـ جماع.
3 ـ استمناء.
4 ـ اماله نمودن با چيز روان.
5 ـ رساندن غبار غليظ به حلق.
6 ـ باقى ماندن بر جنابت تا طلوع شفق.
7 ـ فروبردن سر بزير آب.
8 ـ دروغ بستن به خدا و پيامبر و امام(ع).
9 ـ قى عمدى.
چند مسأله:
1 ـ اول ماه رمضان و اول ماه شوال، به يكى از سه چيز ثابت مىگردد:
ألف ـ ديدن ماه.
ب ـ دو نفر شاهد عادل شهادت دهند كه: ماه را ديدهاند.
ت ـ حاكم شرع حكم دهد كه: ماه ديده شده.
2 ـ كسى كه در ماه رمضان روزه خود را عمدا بشكند براى كفاره آن يكى از اين سه كار را بايد بجا آورد:
ألف ـ يا شصت روز روزه بگيرد.
ب ـ يا شصت فقير را سير كند.
ت ـ يا بنده مؤمنى را آزاد كند(3).
3 ـ بر هر مكلفى كه مىتواند، واجب است در روز عيد فطر براى خود و هركه نان خور او است براى هريك نفر مقدار تقريبا سه كيلو گرم گندم، يا جو يا ذرت، بعنوان (زكات فطره) بپردازد و نيز مىتواند قيمت هريك را حساب كرده به فقرا رد كند.
4 ـ مستحب است در روز عيد فطر (نماز عيد) خوانده شود. (در اين مسأله اختلاف است).
سوم: خمس
خمس عبارت است از يك پنجم مال كه در اين هفت چيز واجب مىشود:
1 ـ سودى كه از راه: تجارت، كشاورزى، اجاره مستغلات و هرنوع كسب مشروع بدست مىآيد، كه پس از گذراندن مخارج ساليانه بايد خمس آنچه پس انداز مىشود پرداخت گردد.
2 ـ معادن طلا، نقره، نفت، نمك، آهن و مانند آن.
3 ـ گنج، هركس گنجى را يافت خمس آن با شرايطش واجب مىشود.
4 ـ مال حلال مخلوط به حرام، در صورتى كه مقدار حرام و صاحب آن را نداند.
5 ـ آنچه از جواهرات دريا بوسيله فرورفتن در آب (غواصى) بدست آورند، مانند صدف و مرجان و...
6 ـ غنيمت جنگى كه در حال جنگ و يا دفاع از كفار بدست مىآيد.
7 ـ زمينى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد يا بنحو ديگر به كافر منتقل شود.
خمس بدو قسمت تقسيم مىگردد:
1 ـ نصف آن براى سادات فقير كه نمىتوانند كسب كنند.
2 ـ نصف ديگر آن، به مجتهد عادل داده مىشود كه در راه مصارف اسلامى مصرف كند.
چهارم: زكات
زكات بر نه چيز واجب است:
1 ـ خرما.
2 ـ كشمش.
3 ـ گندم.
4 ـ جو.
5 ـ شتر.
6 ـ گوسفند.
7 ـ گاو.
8 ـ طلا.
9 ـ نقره.
و زكات مال التجاره مستحب است. زكات در هشت مورد به مصرف مىرسد:
1 ـ فقير.
2 ـ مسكين، و آن كسى است كه از فقير سختتر مىگذراند.
3 ـ مأمورين وصول زكات.
4 ـ كافرانى كه اگر زكات به آنها داده شود به اسلام مايل شوند.
5 ـ در راه آزاد كردن بردگان.
6 ـ بدهكارى كه نمىتواند وام خود را بپردازد.
7 ـ (سبيل الله) مانند ساختن مسجد و پل و هركارى كه براى مسلمانان نفع عمومى دارد.
8 ـ (ابن السبيل): مسافرى كه در سفر مانده است، گرچه در شهر خودش ثروتمند است.
اگر مردم اين دو حق واجب: (خمس و زكات) را بپردازند بر روى زمين مستمندى باقى نمىماند و مصالح اسلامى تعطيل نمىگرديد، همانطورى كه تاريخ مسلمانان صدر اسلام كه بقوانين اسلام عزيز رفتار مىكردند شاهد زندهاى برگفتار ماست.
پنجم: حج
يكى از اركان اسلام حج است و بر هر فرد مكلفى كه قدرت داشته باشد، واجب است در مدت عمر يك بار براى انجام مراسم حج به مكه (خانه خدا) برود. مراسم حج بر دو قسم است:
قسم اول: عمره، و آن عبارت است از:
1 ـ احرام، يعنى: لباسهاى خود را در آورده و دو جامه كه به آن احرام مىگويند بپوشد.
2 ـ طواف عمره، يعنى: هفت بار اطراف خانه كعبه بگردد.
3 ـ نماز طواف عمره، يعنى: دو ركعت نماز مانند نماز صبح به نيت طواف عمره بخواند.
4 ـ سعى بين صفا و مروه، يعنى: هفت مرتبه مسافت بين صفا و مروه را بپيمايد (صفا و مروه دو كوهاند).
تقصير، يعنى: مقدارى ناخن يا موى خود را بچيند.
قسم دوم: حج و اعمال آن بدين ترتيب است:
1 ـ احرام.
2 ـ توقف در عرفات كه آن موضعى است در نزديكى مكه.
3 ـ توقف در مشعر كه آن موضعى است در نزديكى مكه.
4 ـ رفتن به منى، براى انجام اعمال سه گانه:
ألف ـ (رمى جمره) پرتاب كردن سنك بسوى پارهاى ازكوه.
ب ـ قربانى كردن گوسفندى يا شترى يا گاوى.
ت ـ تراشيدن سر.
5 ـ طواف زيارت، يعنى: اطراف خانه كعبه طواف نمودن.
6 ـ نماز طواف حج، يعنى: دو ركعت نماز به نيت طواف حج بجا آورد.
7 ـ سعى بين صفا و مروه، يعنى هفت مرتبه مسافت بين كوه صفا و مروه را بپيمايد.
8 ـ طواف نساء، يعنى: هفت مرتبه اطراف خانه كعبه طواف كند.
9 ـ نماز طواف نساء، يعنى دو ركعت نماز مانند نماز صبح به نيت طواف نساء بجا آورد.
10 ـ بيتوته در منى، و رمى جمره در آنجا.
ششم: جهاد
جهاد از امورى است كه بر مسلمانان واجب شده و معنى آن جنگيدن براى پيشرفت اسلام است، با چند دسته جهاد واجب است:
1 ـ با كفار و يا بت پرستان، يا منكرين خداوند و مانند آن، ولى جنگ با آنان صرفا به خاطر فتح و پيروزى نيست، بلكه به خاطر گسترش عدالت و دادگرى در ميان مردم، و نجات زيردستان از چنگال ستمگران و اجراى دستورات عاليه اسلام و احكام الهى است، بنا بر اين تا آنجائى كه ممكن است دامنه جنگ وسعت نمىيابد، و هرچه زودتر به خونريزى خاتمه داده مىشود به همين جهت مىبينيم كه در تمام جنگهاى پيغمبر(ص) با اينكه متجاوز از هشتاد جنگ بود، به شهادت تاريخ مجموع تعداد كشتهشدگان از مسلمانان و مشركين بيش از يكهزار و چهارصد نفر نبوده است.
در جنگ با كفار، چنانچه طرف مقابل اسلام از اهل كتاب، مانند يهود و نصارى باشد، آنان را به انتخاب يكى از اين سه راه مختار مىنمايند.
اول: اسلام بياورند.
دوم: جزيه بپردازند، بدين معنى كه طبق قرارداد بايد ساليانه مقدارى از مال خود را به حكومت اسلام بپردازند، تا در راه مصالح عمومى مصرف گردد و در اين صورت مىتوانند با آزادى عقيده در سايه حمايت اسلام بزندگى خود ادامه دهند.
سوم: جنگيدن.
اما كفارى كه اهل كتاب نيستند، آنان را به انتخاب يكى از دو راه مختار مىسازند:
الف ـ اسلام بياورند.
ب ـ براى جنگ آماده شوند.
2 ـ اهل ذمه در صورتى كه از شروط مقرره سرپيچى كنند، مسلمانان براى سركوبىشان با آنان مىجنگند، مگر آنكه باز به پيمان خود برگردند و يا مسلمان شوند.
3 ـ مسلمانانى كه بر پيشواى اسلام بشورند: آنان كسانى هستند كه از دستورات اسلام سرباز زنند بايد با اينان جنگيدتا از راهى كه رفتهاند برگشته، و به موازين اسلام رفتار نمايند.
هفتم: امر به معروف
امر به معروف از فروع مهم اسلام است، (معروف) آن است كه اسلام بدان امر نموده، و انجام آن را واجب گردانيده مانند نماز، روزه، پرداخت حقوق مستمندان و رعايت قوانين مهم اسلامى...
يا آنكه اسلام بدان امر نموده ولى انجامش را واجب نكرده است، مانند، اطعام مستمندان و پذيرائى از ميهمان و اخلاق نيكو و تعليم بىسوادان و مانند اينها...
بنابر اين امر نمودن به قسم اول واجب و به قسم دوم مستحب است: امر به معروف داراى چهار شرط است:
1 ـ امركننده بايستى اول خودش خوب و بد را تميز دهد سپس امر و نهى نمايد.
2 ـ احتمال تاثير بدهد.
3 ـ در صورتى كه طرف در عمل زشت خود اصرار ورزد.
4 ـ از امر به معروف زيان قابل توجهى روى ندهد.
هشتم: نهى از منكر
و آن نيز از فروع مهم اسلام است: مسلمانان به جهاتى چند بر ملتهاى ديگر برترى دارند، مهمترين سبب اين برترى اجراى وظيفه امر به معروف و نهى از منكر است كه خداوند متعال مىفرمايد: (شما مسلمانان از ميان مردم بهترين ملتهائيد، براى آنكه به كار نيك امر و از رفتار ناشايست نهى مىنمائيد(4).
(منكر): آن است كه اسلام ما را از آن باز داشته است مانند شراب، قمار، ربا، زنا، خوردن مال مردم بدون رضايت و مانند اينها يا آنكه اسلام آنرا مكروه دانسته است، مانند ياوهگوئى خوابيدن بين طلوعين و مانند آن...
نهى از آنچه در اول گفتيم واجب و از مكروهات مستحب است.
شرايط چهارگانه كه در امر بمعروف گفته شد در نهى از منكر نيز رعايت مىگردد. نهى از منكر داراى مراتبى است:
1 ـ نهى قلبى، به اينكه قلبا از وقوع منكر بىزار باشد.
2 ـ نهى باصورت، مانند روگردانيدن از بجاآورنده منكر.
3 ـ نهى زبانى، با پند و اندرز، تا برسد به سرزنش و پرخاش.
4 ـ نهى با دست، مانند زدن، تا آنگاه كه زيان قابل توجهى پديد نيايد.
امر به معروف و نهى از منكر، دو دستور واجب و در نهايت اهميت است، تا آنجا كه پيغمبر اسلام(ص) فرمودند:
(تمامى كارهاى نيك در برابر جهاد در راه خدا مانند قطره ايست، نسبت به دريا و همه كارهاى نيكو و جهاد در برابر امر به معروف و نهى از منكر مانند قطرهاى است در مقابل دريائى بىكران).
ولى متأسفانه كمتر كسانى هستند كه به اين دو واجب عمل كنند، حضرت باقر(ع) فرموده است:
(در آخرالزمان مردمى هستند كه امر به معروف و نهى از منكر را واجب نمىشمارند، مگر آنجا كه براى آنان زيانى در كار نيست و پيوسته، براى خود وقت گذرانى و عذرتراشى مىكنند، اينجا است كه خداوند آنان را مورد خشم خود قرار خواهد داد).
نهم و دهم: تولى و تبرى
تولى، يعنى: دوستى خدا و پيامبران و امامان عليهم السلام. تبرى، يعنى: بيزارى از دشمنان خدا و دشمنان پيامبران و امامان عليهم السلام.
براى اينكه: اگر كسى شخصى را دوست داشته باشد از او پيروى مىكند و اگر كسى با شخصى دشمن باشد از او دورى مىنمايد، بنا براين دوستى خدا و اولياء خدا سبب مىگردد كه براى نظم دنيا و پاداش آخرت از آنان پيروى نمائيم.
